Okul Fobisi Artıyor: Ebeveynler İçin 5 Etkili Adım
Okul fobisi; bedensel belirtiler, ayrılma kaygısı ve okuldan kaçınmayla seyreder. Erken müdahale, güvenli ayrılık ve öğretmen–aile iş birliği uyumu artırır.
Editör
Okul Fobisi Artıyor: Ebeveynler İçin 5 Etkili Adım
İYİ PSİKOLOG / İSTANBUL, TÜRKİYE
Okul Fobisi Nedir? Belirtileri Nasıl Anlaşılır?
Okullar açıldığında bazı çocuklarda yoğun kaygı ve direnç görülebilir. Tıpta “okul fobisi” olarak adlandırılan bu durumda çocuk okula gitmeyi reddeder, bedensel yakınmalarla kendini ifade eder ve okul ortamına uyumda zorlanır. Uzman Klinik Psikolog Tuğçe R. Tuncel Dursun, en yaygın belirtilerin karın ağrısı, mide bulantısı, baş dönmesi ve kusma olduğunu belirtiyor. “Çocuklar çoğu zaman duygularını sözel olarak ifade edemediklerinde bu kaygıyı beden diliyle anlatmaya çalışırlar” diyen Dursun, fiziksel şikâyetlerin çoğu kez ayrılma kaygısının ifadesi olduğuna dikkat çekiyor.
Altta Yatan Dinamikler: Dikkat, Özgüven, Aile ve Sosyal Çevre
Okula gitmeme isteğinin ardında yalnızca “isteksizlik” yoktur. Derse odaklanma güçlüğü ve düşük öz güven başarısızlık kaygısını artırır; kaygı yükseldikçe okuldan kaçınma pekişir. Ailede aşırı korumacı veya yüksek kaygılı tutumlar, çocuğun ebeveynin kaygısını içselleştirmesine yol açabilir. İlk kez anneden-babadan ayrılmayı gerektiren okul deneyimi, özellikle travmatik ayrılık öyküsü olan çocuklarda daha zorlayıcıdır. Sosyal açıdan, okuldan uzak durmak akran ilişkilerini zayıflatır; yalnızlaşma ve özgüvende gerileme izlenebilir.
Neden Erken Müdahale Şart? Olası Uzun Vadeli Sonuçlar
Okul fobisi “zamanla geçer” diye ertelendiğinde daha büyük kaygı bozukluklarına, sosyal fobilere ve akademik başarısızlığa zemin hazırlayabilir. Dursun, okula devamın fobinin azalmasında kilit rol oynadığını vurguluyor: Okuldan uzak kalmak kaygıyı artırır ve geri dönüşü zorlaştırır. Şiddetli olgularda profesyonel psikolojik destek gereklidir; terapi, hem çocuk hem de aile için sürecin sağlıklı yönetilmesini sağlar. Öğretmenle yakın iş birliği, sınıf içi düzenlemeler ve anlayışlı yaklaşım uyumu kolaylaştırır.
Güvenli Ayrılık: Sağlıklı Bağlanmadan Bağımsızlığa
“Çocuklara küçük yaşlardan itibaren güvenli ayrılığı öğretmek, özgüvenlerini artırır” diyen Dursun, sabah rutinleri ile kısa ve net vedaların önemini vurguluyor. Çocuğun, ayrılığın ardından yeniden kavuşmanın güvenli olduğuna inanması gerekir. Evde sakin bir hazırlık, gün sonunda sevgiyle karşılama ve okul hakkında olumlu bir dil kullanma, kaygıyı azalttığı bilinen etkili araçlardır.
Ebeveynler İçin 5 Altın Öneri
-
Sakin sabah rutini kurun: Telaşı azaltın, hazırlığı önceden planlayın.
-
Olumlu konuşun: Okulu korkutucu ifadelerle eşleştirmeyin; merak uyandırın.
-
Küçük başarıları takdir edin: Pekiştirme, okul yaklaşımını olumluya çevirir.
-
Vedayı dramatize etmeyin: Kısa, net, tutarlı vedalar güven verir.
-
Okul sonrası keyif planlayın: Birlikte geçirilecek hoş bir etkinlik, ayrılık–kavuşma döngüsünü güvenli kılar.
Ek olarak, öğretmenle iletişim kurun; sınıfa giriş, teneffüs ve etkinliklerde yumuşak geçişler için ortak stratejiler belirleyin. Belirtiler şiddetliyse veya uzun sürüyorsa bir uzman klinik psikologla görüşün.
